Daha sonra tarım sektörüne geçiş yaparak Avrupa’nın en büyük, dünyanın 2. en büyük tohum üreticisi olan Fransız Limagrain grubuna bağlı Hazera Seeds markasının Mali ve İdari İşler Direktörlüğü görevini 7 yıl boyunca yürüttüm. Son 3 yıldır denizcilik sektörünün dünyadaki lider temsilcilerinden olan Damen Shipyards grubunun Türkiye’deki faaliyetlerinin yönetim kadrosunda yer almaktayım. 2012 yılından bu yana SMMM unvanına sahip olup, çeşitli panellere konuşmacı ve eğitimci olarak yer aldım. Çeşitli internet siteleri için çok sayıda makale ile sosyal medya ve dijital pazarlama hakkında bir adet kitap yazdım.

Damen Shipyards hakkında daha detaylı bilgi verebilir misiniz?

Damen, kökleri 1927 yılına kadar dayanan, sektöründe öncü, her gün gelişen, çevre dostu ve denizcilik odaklı bir aile işletmesidir. Tasarım, gemi inşa, gemi onarımı ve ilgili hizmetler aracılığıyla denizcilik çözümleri sunuyoruz.

Damen Shipyards, 36 gemi inşa ve onarım sahası işletmektedir. Damen çok çeşitli römorkörler, iş tekneleri, devriye gemileri, yüksek hızlı tekneler, kargolar, yatlar vb. deniz taşıtları üretmektedir. Damen Ailesi, yıllardır Türkiye ile sıkı bir ilişkiye sahiptir. 1980’lerden bu yana ülkemizde satış yapmanın yanı sıra, tersanemiz Damen Shipyards Antalya ile sekiz yıldır faaliyet göstermekteyiz. Bu süre zarfında faaliyetlerimiz önemli ölçüde büyüdü. İlk yılında bir gemi teslim ederken, tersane artık bölgede yılda 28 gemiye kadar teslimat yapıyor. 

Üretimimiz süper yat ve hızlı mürettebat tedarik gemilerine kadar farklı bir segmenti içerir. Bugüne kadar Antalya’da inşa edilen en büyük tekne olan Damen FCS 7011 de gurur duyduğumuz projelerimizden biridir. Damen Shpyards Antalya ayrıca Türk Sahil Güvenlik Komutanlığı için de 15 adet arama kurtarma (SAR) teknesi üretmiş ve teslim etmiştir.

Covid-19 ile başlayan ne tür tedarik problemleri yaşadınız?

2019 yılı itibariyle hayatımızı tamamen etki alan, daha önce bu çapta hiç yaşanmamış bir kriz ile karşılaştık. Uzakdoğu’dan doğan fakat tüm dünyayı hızlıca saran pandeminin ne anlama geldiğini başlarda belki de anlayamamış olmalıyız ki ilk günlerde hiçbir firma önlem almadan, alma ihtiyacı hissetmeden, nasılsa bize bir şey olmaz, geçer gider düşüncesiyle hazırlık yapmadı ve sonraki süreçte karşımıza çıkacak tedarik sorunları ile yüzleşmek zorunda kaldı. Yapılan bazı araştırmalar da ne kadar hazırlıksız olduğumuzu gösteriyordu. Global ölçekli firmaların sadece %2’si tedarik zincirini alternatiflendirmiş, bu düzeyde bir “force majeur” duruma kendisini hazırlıklı halde tutmuştu. 

Sağlık hizmeti ve ürünleri tedarik eden firmalar pozitif yönde etkilense de bazı sektörler çok sert darbe aldı. Özellikle otomotiv ve neredeyse tüm endüstriyel ürün üreticileri, pandeminin olumsuz etkilerini ciddi şekilde hissetti. Bu şirketler hem tedarik süreçlerinde hem satış planlarında hem de iş gücü planlamasında büyük sorunlarla karşılaştı. Birçok çalışandan evden çalışması istenirken, özellikle fabrika gibi üretim odaklı işletmelerde bu çok mümkün değildi. Dolaysıyla fiziksel mesafe, temas takibi ve daha fazla kişisel koruyucu ekipman (KKD) için yeni gereksinimlere uyum sağlamak zorunda kalındı.

Peki ilk şok sonrası hangi önlemler alındı?

Gelen dalganın basit bir hava durumu değişikliğinden kaynaklı değil de aslında bir tsunami olduğunu anladığımız anda önlemlere de hızlı bir geçiş yaptık. Öncelikle Covid-19 nedir, nasıl korunmalı, neler yapılması noktasında otoriterlerin verdiği tavsiyeleri ivedilikle gündeme aldık ve personellerimizi COVID-19 semptomları ve önlenmesi konusunda eğitmeye başladık. Artık hiçbir normal davranış normal değildi çünkü. Yeni normalin ne olduğunu ve nasıl davranmamız gerektiğini, bunun davranışsal bir değişiklik olması gerektiğini anlatmaya başladık.

Kendimizi olası gün ve çalışma saatlerindeki kayıplara karşı hazırlamak adına alternatif personel planları oluşturduk. Tedarik zincirimizi ve üretimimizi etkileyeceğini düşündüğümüz anahtar pozisyonları tespit ederek olası kötü senaryolarda nasıl yedekleyeceğimizi belirledik.
Zorunlu olmayan seyahatler tamamen yasaklandı, Hollanda merkez ofisimiz esnek ve evden çalışma düzenine geçse de bant üretimi yapmayan, tamamen emek ve iş gücüne dayalı bir üretim merkezi olmamız sebebiyle biz evden çalışma sistemine çok limitli geçebildik. 

Bu süreçte bilgi işlem altyapımızın da aslında böyle bir duruma hazır olmadığını deneyimledik ve hızlıca ilgili adımları atarak gerekli sistemsel iyileştirmeleri gerçekleştirdik. Sipariş yönetim sistemimizin daha kolay ve hızlı çalışır hale gelmesini sağladık. Kilit yönetici pozisyonlarımızda da yedekleme ve daha sıkı koruma önlemleri ile gerekli tedbirleri aldık.

Genel merkezi için üretim yapan bir maliyet merkezi olarak tek müşterimizin olması bizim adımıza hem şans hem de risk unsuru. Orada yaşanacak bir nakit akışı bizi de etkileyecekti. İvedilikle kısa ve orta vadeli nakit akışına odaklandık ve haftalık bazda yenileyerek önümüzü görmeyi hedefledik.
İlerleyen süreçte nakdiniz olsa dahi endüstriyel sektörlerde yaşanan üretim açığı nedeniyle ihtiyacınız olan hammaddeye ulaşmada sorun yaşayacağımızı ön gördük. Bu sebeple 2 yıllık üretim planımızı proje bazında gözden geçirerek ana ürün gruplarında toplu hammadde tedarikini hızlıca gündemimize aldık. 

Uzakdoğu menşeili ülkelerden tedarik ettiğimiz ürün ve tedarikçilerin bir röntgenini çekerek, yüzlerce firma ve tedarikçi ile iletişime geçtik. Ve tamamının olası üretim aksamaları hakkında bilgi alarak alternatif üretim, toplu hammadde alım miktarlarına yoğunlaştık.